การปฏิบัติศีลข้อ 3 ของเบญจศีล (สีลานุสสติ) (สร้างโดยปัญญาประดิษฐ์)

ตามธรรมชาติแล้ว การสืบพันธุ์และความสุขทางเพศไม่ใช่เรื่องผิดปกติ ทั้งในมนุษย์และสัตว์ แต่สำหรับมนุษย์แล้ว อย่างน้อยก็มีกฎเกณฑ์บางอย่างที่ควบคุมเพื่อให้เกิดความปกติและมีศีลธรรม เช่น เบญจศีล (หลักคำสอน 5 ประการ) เพื่อควบคุมพฤติกรรมทางกายและวาจา ศีลข้อที่ 3 คือ เจตนาที่จะละเว้นจากการประพฤติผิดในกาม

ศีลข้อที่ 3 ที่เรียกว่า กาเมสุ มิจฺฉาจารา เวรมณี หรือ "การงดเว้นจากการประพฤติผิดในกาม" เป็นหลักศีลธรรมพื้นฐานในพระพุทธศาสนาสำหรับคฤหัสถ์ การฝึกฝนศีลข้อนี้ได้มีการกล่าวถึงในพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี คัมภีร์อรรถกถา และคัมภีร์วิสุทธิมรรค ซึ่งแต่ละคัมภีร์ก็ให้รายละเอียดและเน้นย้ำที่แตกต่างกัน

ในพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี

พระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี ซึ่งเป็นคัมภีร์หลักของพระพุทธศาสนาเถรวาท ได้กำหนดให้ศีลข้อที่ 3 เป็นหลักการฝึกฝนขั้นพื้นฐานสำหรับคฤหัสถ์

• ตัวบทศีลเอง: แก่นของศีลข้อนี้คือความตั้งใจที่จะละเว้นจากการประพฤติผิดในกาม เป็นหนึ่งใน เบญจศีล (ศีล 5) ที่ชาวพุทธผู้เป็นคฤหัสถ์รับไว้เป็นรูปแบบของการฝึกฝนทางศีลธรรม
• เหตุผล: คัมภีร์เชื่อมโยงการรักษาศีลเข้ากับหลักการของ อหิงสา (การไม่เบียดเบียน) ด้วยการงดเว้นจากการประพฤติผิดในกาม บุคคลนั้นจะละเว้นจากการทำให้เกิดอันตรายและความทุกข์แก่ผู้อื่นและตนเอง เป็นหนทางในการปลูกฝังความเมตตาและเคารพในสิทธิและความสัมพันธ์ของผู้อื่น
• ประโยชน์: พระไตรปิฎกกล่าวถึงประโยชน์ของการรักษาศีลว่าจะนำไปสู่การเกิดในภพภูมิที่ดี (เป็นมนุษย์) และเป็นการวางรากฐานสำหรับการพัฒนาจิตวิญญาณในขั้นสูงต่อไป การปฏิบัติศีล 5 ถือว่าเป็น "ธรรมะสำหรับมนุษย์" หรือ มนุสสธัมมะ
• บริบท: บางพระสูตร เช่น พรหมชาลสูตร อาจจะกล่าวถึงแค่ศีล 4 ข้อแรก ในขณะที่บางพระสูตรก็กล่าวถึงศีลทั้ง 5 ข้อร่วมกัน ศีลข้อที่ 3 ได้ถูกกล่าวไว้อย่างชัดเจนว่าเป็นการละเว้นจากการ "ล่วงประเวณีกับภรรยาของผู้อื่น" และถือว่าเป็นบ่อเกิดแห่งอกุศลกรรม

ในคัมภีร์อรรถกถา

คัมภีร์อรรถกถา ซึ่งเป็นคัมภีร์อธิบายพระไตรปิฎกในยุคหลัง เช่น ของพระพุทธโฆษาจารย์ ได้ให้การวิเคราะห์และนิยามของศีลที่ละเอียดมากขึ้น

• การนิยามการประพฤติผิดในกาม: คัมภีร์อรรถกถาได้ขยายความว่าอะไรคือการประพฤติผิดในกาม โดยกำหนด วัตถุต้องห้าม (agamma-vatthu) ซึ่งรวมถึง:
• บุคคลที่ได้รับการคุ้มครองจากครอบครัวหรือผู้ปกครอง: หญิงพรหมจารี คู่หมั้น และบุคคลอื่น ๆ ที่อยู่ภายใต้การคุ้มครองของพ่อแม่หรือครอบครัว
• บุคคลที่มีคู่สมรส: ผู้ที่มีคู่สมรสอยู่แล้ว
• นักบวช: พระภิกษุ ภิกษุณี หรือผู้ที่ได้ถือศีลพรหมจรรย์
• หญิงขายบริการ: แม้ว่าการกระทำกับหญิงขายบริการอาจไม่ได้ผิดศีลตามตัวบทในบางการตีความ แต่ก็ขัดกับเจตนารมณ์ของศีลนี้โดยการส่งเสริมกิเลสที่ไม่เป็นกุศลและการแสวงหาผลประโยชน์
• องค์ประกอบ 4 อย่าง: เพื่อให้ถือว่าเป็นการล่วงละเมิดศีลอย่างสมบูรณ์ อรรถกถาได้ระบุ 4 เงื่อนไขดังนี้:
• วัตถุต้องห้าม: บุคคลที่ห้ามมีเพศสัมพันธ์ด้วย
• เจตนา: ความตั้งใจที่จะประพฤติผิดในกาม
• ความพยายาม: ความพยายามหรือการกระทำที่มุ่งมั่นจะกระทำผิดนั้น
• การกระทำสำเร็จ: การกระทำทางเพศนั้นสำเร็จลุล่วง
• ระดับของการล่วงละเมิด: อรรถกถายังได้แนะนำแนวคิดเกี่ยวกับระดับของการล่วงละเมิดที่แตกต่างกัน ความร้ายแรงของผลกรรมขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ เช่น สถานะของบุคคลที่ถูกล่วงละเมิด และความเข้มข้นของเจตนา

ในคัมภีร์วิสุทธิมรรค

คัมภีร์วิสุทธิมรรค ("ทางแห่งความบริสุทธิ์") ซึ่งเป็นคัมภีร์ในศตวรรษที่ 5 โดยพระพุทธโฆษาจารย์ เป็นคู่มือที่เป็นระบบและครอบคลุมการปฏิบัติพระพุทธศาสนาเถรวาท โดยได้วางการปฏิบัติศีล (sīla) ไว้ในกรอบที่กว้างขึ้นของ "วิสุทธิ 7"

• สีลวิสุทธิ (ความบริสุทธิ์แห่งศีล): ขั้นแรกของวิสุทธิ 7 คือความบริสุทธิ์แห่งศีล คัมภีร์วิสุทธิมรรคอธิบายว่าผู้ปฏิบัติจะต้องสร้างรากฐานที่มั่นคงของการปฏิบัติทางศีลธรรมด้วยการรักษาศีล ซึ่งรวมถึงศีลข้อที่ 3
• รากฐานสำหรับการทำสมาธิ: คัมภีร์เน้นย้ำว่าการปฏิบัติที่บริสุทธิ์เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการทำสมาธิ (samādhi) ที่ประสบผลสำเร็จ จิตที่ถูกรบกวนด้วยความรู้สึกผิดหรือความสำนึกผิดจากการกระทำที่ไม่เป็นกุศลไม่สามารถเข้าถึงสมาธิที่ลึกซึ้งซึ่งจำเป็นสำหรับปัญญา (paññā) ได้ ดังนั้น การฝึกฝนศีลข้อที่ 3 จึงไม่ใช่จุดจบในตัวเอง แต่เป็นขั้นตอนที่จำเป็นในการทำให้จิตสงบและเตรียมพร้อมสำหรับการฝึกฝนทางจิตวิญญาณในขั้นสูงต่อไป
• เหนือกว่าตัวอักษร: แม้ว่าคัมภีร์วิสุทธิมรรคจะตามอรรถกถาในการนิยามการกระทำที่ละเมิดศีล แต่จุดเน้นหลักคือการชำระจิตให้บริสุทธิ์ การงดเว้นจากการประพฤติผิดในกามถูกมองว่าเป็นการแสดงออกถึงความไม่โลภ (alobha) และความไม่โกรธ (adosa) ซึ่งเป็นคุณธรรมที่ต้องปลูกฝังจากภายใน

โดยสรุป พระไตรปิฎกให้หลักการพื้นฐานในการงดเว้นจากการประพฤติผิดในกาม คัมภีร์อรรถกถาขยายความกฎนี้โดยนิยามวัตถุและการกระทำที่ถือเป็นการล่วงละเมิด ส่วนคัมภีร์วิสุทธิมรรคได้วางศีลข้อที่ 3 ไว้ในเส้นทางของการปฏิบัติที่ใหญ่ขึ้น โดยเน้นย้ำบทบาทที่สำคัญในฐานะรากฐานสำหรับการชำระจิตให้บริสุทธิ์และการพัฒนาปัญญา โดยพื้นฐานแล้ว การฝึกฝนศีลข้อนี้เปลี่ยนจากกฎง่าย ๆ ของการงดเว้นไปสู่ความมุ่งมั่นที่ลึกซึ้งต่อความซื่อสัตย์ ความเคารพ และการไม่เบียดเบียนในความสัมพันธ์ทางกามารมณ์ทั้งหมด

การฝึกฝนศีลข้อที่ 3 หรือ กาเมสุ มิจฉาจารา เวรมณี (การงดเว้นจากการประพฤติผิดในกาม) ก่อให้เกิดประโยชน์ที่สมควรอย่างยิ่งทั้งต่อตนเองและสังคม ประโยชน์เหล่านี้มีทั้งทางด้านจิตใจและทางกรรม ซึ่งเป็นการวางรากฐานที่สำคัญสำหรับการก้าวหน้าทางจิตวิญญาณ

ประโยชน์ส่วนบุคคลและทางจิตวิทยา

• ความสงบภายในและจิตที่ปราศจากความผิด: ด้วยการงดเว้นจากการกระทำที่ก่อให้เกิดอันตราย บุคคลนั้นจะหลีกเลี่ยงความรู้สึกผิด ความสำนึกผิด และความวิตกกังวลที่เกิดขึ้นจากการประพฤติผิดในกาม ซึ่งนำไปสู่จิตใจที่สงบ ซึ่งเป็นเงื่อนไขที่จำเป็นสำหรับการทำสมาธิและการพัฒนาจิตที่ประสบผลสำเร็จ พระพุทธเจ้าทรงยกย่อง "ความบริสุทธิ์แห่งความสุข" (อนวัชชสุข) ซึ่งเป็นสภาวะแห่งความพึงพอใจที่เกิดจากการรู้ว่าการกระทำของตนนั้นบริสุทธิ์
• การเพิ่มการควบคุมตนเองและสติ: การรักษาศีลต้องอาศัยวินัย การยับยั้งชั่งใจ และสติที่มั่นคงเหนือความคิด คำพูด และการกระทำของตนในเรื่องเพศ การปฏิบัตินี้ช่วยเสริมสร้างความสามารถทางจิต ทำให้ง่ายต่อการควบคุมกิเลสและความเบื่อหน่ายอื่น ๆ ซึ่งเป็นอุปสรรคบนเส้นทางแห่งความหลุดพ้น
• การปลูกฝังความเมตตาและความเคารพ: แรงจูงใจเบื้องหลังศีลข้อนี้คือการหลีกเลี่ยงการทำร้ายตนเองและผู้อื่น ด้วยการฝึกฝนการงดเว้นนี้ บุคคลนั้นจะได้ปลูกฝังความกรุณา (karuṇā) และความเคารพในสิทธิ ความสัมพันธ์ และความเป็นอยู่ที่ดีของผู้อื่น เป็นการสอนให้ผู้ปฏิบัติมองผู้อื่นว่าเป็นสิ่งมีชีวิตที่คู่ควรแก่การเคารพ ไม่ใช่วัตถุแห่งความปรารถนาของตนเอง
• การเสริมสร้างความสัมพันธ์: การฝึกฝนศีลข้อนี้ส่งเสริมความซื่อสัตย์ และความไว้วางใจในความสัมพันธ์ของตนเอง ส่งเสริมรากฐานของความเคารพและความเมตตาซึ่งกันและกัน ซึ่งนำไปสู่ความสัมพันธ์ที่ลึกซึ้งและมีความหมายมากขึ้นกับคู่ครองและครอบครัว

ประโยชน์ทางกรรมและในอนาคต

• การเกิดใหม่ในภพภูมิที่ดี: ตามคำสอนเรื่องกรรมในพระพุทธศาสนา การกระทำที่มีรากฐานมาจากความไม่โลภ ความไม่โกรธ และความไม่หลง จะนำไปสู่ผลกรรมที่เป็นกุศล การรักษาศีลข้อที่ 3 สร้างกรรมที่นำไปสู่การเกิดใหม่ในภพภูมิที่ดี ปราศจากความทุกข์ที่เกิดจากการแสวงหาผลประโยชน์ทางเพศและความสัมพันธ์ที่แตกหัก
• การหลีกเลี่ยงผลกรรมเชิงลบ: การล่วงละเมิดศีลข้อนี้สามารถนำไปสู่ผลกรรมเชิงลบ เช่น การเกิดใหม่ในสภาวะที่ไม่ดี หรือการเผชิญกับปัญหาความสัมพันธ์และความทุกข์ในอนาคต ด้วยการรักษาศีลนี้ บุคคลนั้นจะหลีกเลี่ยงหนี้กรรมเชิงลบนี้
• รากฐานสำหรับสภาวะจิตวิญญาณที่สูงขึ้น: ในเส้นทางที่เป็นระบบสู่การตรัสรู้ ศีล (sīla) เป็นรากฐานที่สำคัญสำหรับสมาธิ (samādhi) และปัญญา (paññā) จิตที่ปราศจากความวุ่นวายจากการประพฤติผิดในกามสามารถสงบในสมาธิได้ง่ายขึ้น นำไปสู่สภาวะแห่งการซึมซับที่ลึกซึ้งขึ้น และในที่สุดก็นำไปสู่ปัญญาที่หลุดพ้นที่ยุติความทุกข์ทั้งหมด

โดยสรุป การฝึกฝนศีลข้อที่ 3 คือการปฏิบัติที่ไม่เบียดเบียนที่ชำระจิตใจให้บริสุทธิ์ เสริมสร้างคุณธรรมทางศีลธรรม และสร้างเงื่อนไขสำหรับความสุขและความก้าวหน้าทางจิตวิญญาณในชาตินี้และในอนาคต

แฮชแท็กศีลข้อ 3

#พระพุทธศาสนา #เถรวาท #เบญจศีล #ศีลข้อสาม #การประพฤติผิดในกาม #กัมเมสุมิจฉาจารา #ศีล #พุทธจริยธรรม #สติ #ไม่เบียดเบียน #อหิงสา #การควบคุมตนเอง #กรรม #การพัฒนาจิตวิญญาณ #สมาธิ #วิสุทธิมรรค #พระไตรปิฎก #ปัญญาทางพุทธศาสนา #การชำระจิตให้บริสุทธิ์ #จริยธรรม

คำบรรยายรูปภาพ

ชื่อรูปภาพ: วิถีแห่งรักแท้

คำอธิบาย: การเดินทางของสองหัวใจที่ผูกพันด้วยความซื่อสัตย์และความรักอันบริสุทธิ์ ปราศจากเงาของความผิดบาป